Argumenty uzasadniające ostrożność klasyfikacji trudności wychowawczych dzieci:

1. spostrzeganie problemów wychowawczych zależy od osoby wychowawcy, surowi częściej dostrzegają trudności wychowawcze
2. niejednolitość wymagań występujących w grupie wychowawców, nauczycieli, rodziców (brak uzgodnień czy nawet sprzeczności wymagań może powodować trudności wychowawcze)
3. przyjęty wzór - im bardziej jest sprecyzowany tym łatwiej zobaczyć odstępstwa i trudności wychowawcze
4. subiektywne prawo dziecka do bycia innym. Małe dziecko (do 7-8 lat) ma prawo być inne, nie wolno jego zachowania nazywać trudnościami wychowawczymi
5. określenie trudności wychowawcze to próba przerzucenia winy na dziecko, jest wygodne dla wychowawców czy rodziców bo zrzuca się odpowiedzialność na dziecko

Próby zastąpienia pojęcia trudności wychowawczych:

Zaburzenie zachowania- nie utrzymało się to pojęcie; jest to pojęcie wieloznacznie, opisujące zachowanie a nie wyjaśniające zjawisko.

Niedostosowanie, nieprzystosowanie- analizowano przystosowanie człowieka (nie tylko biologiczne); to również uczenie się bardzo wielu zachowań społecznych, proces uczenia się wymagań i oczekiwań społecznych. Drogą uczenia się przystosowujemy się, zmieniamy swoje zachowanie w wyniku zmian społecznych. Osoby, które nie nadarzają za zmianami są nieprzystosowane.

E. Hilgard- pokazuje to na skali: jeden koniec to osoby przystosowane, zdrowe, zdające sobie sprawę z braków, które mają. Drugi koniec to osoby przekorne, które odsuwają się od innych, nie znajdują rozwiązań- nazywane osobami nieprzystosowanymi.

Dawid Riesman- orientacja radarowa – współczesny człowiek- osoba o orientacji radarowej jest to postępowanie skierowane na innych, na wymagania innych, dostosowująca się do potrzeb innych.

H. Spionek- ludzie o zaburzeniach sfery wolicjonalno- emocjonalnej oraz zaburzeniach osobowości , charakterologicznych. Charakter osobowości niedostosowanej społecznie ujawnia się w zakłóconych relacjach z innymi. W konkretnych sytuacjach może być postawą utrwaloną. Osoba wymaga wtedy specjalnych zabiegów m.in. terapia resocjalizacyjna.

J. Konopnicki - zachowanie niedostosowane (nieprzystosowane) może być formą zahamowania, wycofania, depresji; jest czymś odwracalnym, można pomóc.

Niedostosowanie społeczne jest względnie stałą postawą danego dziecka; rozwija się w 3 etapach:

I zaburzenie początkowe – zachowania, które są zrozumiałe dla wychowawców, znają oni źródło, wiedzą z czego to wynika, najczęściej radzą sobie z tym. Mamy największe szanse na pomoc dziecku.
II zaburzenia dziecka przestają być zrozumiałe przez wychowawcę, poszukuje się kontaktu ze specjalistami.
II jednostka staje się groźna dla otoczenia, dla innych ludzi; są to nieodwracalnie postawy aspołeczne, które stanowią zagrożenie dla innych ludzi. Należy izolować taką jednostkę do różnych placówek i resocjalizować.

Autorzy wypowiadający się o niedostosowaniu społecznym wymieniają wspólne cechy:

• osoby niedostosowane społecznie mają negatywny stosunek do norm i wartości przyjmowanych w danej grupie społecznej
• niedostosowanie społeczne jest wyrazem trudnej, wewnętrznej sytuacji jednostki (dzieci są nieszczęśliwe, targane złymi emocjami; to sytuacja dyskomfortu psychicznego)
• niedostosowanie społeczne zawiera trwałe postawy o charakterze aspołecznym i antyspołecznym.