Geneza przemocy, uwarunkowania
Źródła przemocy, skutki przemocy.
ŹRÓDŁA PRZEMOCY wg. Obuchowskiej:
- Przemoc pochodzi do człowieka –to osobowość w dużym stopniu uzasadnia występowanie przemocy. Jest to osobowość: wg. J. Galtung- przemoc stosują ludzie, którzy nie w pełni się realizują, nie w pełni urzeczywistniają siebie. Mają problemy w samoakceptacji, spotykają ich niepowodzenia. Osobowość frustrata to osobowość chętna do przemocy. Świadomość ograniczeń własnych jest rodowodem frustracji. To rodzi napięcie emocjonalne. Po pewnym okresie następuję naturalny wybuch. Szukanie obiektu przekazania napięcia.
- Związane ze strukturą instytucji, z charakterem funkcjonowania instytucji. Mówi się tu o przemocy strukturalnej. Wg. Galtung – przemoc może występować w takiej instytucji, w której struktury wywołują przemoc lub nawet ją wyzwalają np. wojsko, więzienie, zakłady poprawcze. Jest to przemoc cicha, bezgłośna. Strukturalna przemoc działa poprzez mechanizm uprzedmiotowienia i rodzi opór.
Mechanizm uprzedmiotowienia – oznacza pozbawianie indywidualności, na rzecz kolektywu, całości. Cele jednostki nic nie znaczą. Przedmiotem jest jednostka, podmiotem- cele i zadania grupy np. w szkole – nadmierna technizacja szkoły (procesu dydaktycznego) co może prowadzić do uprzedmiotowienia uczniów. Pełny rozwój człowieka wiąże się z nieskrępowanym rozwojem jego osobowości. Wszelkie ograniczenia tego mogą prowadzić do przemocy, wszelkie uprzedmiotowienie-przemoc. - W tradycyjnym spojrzeniu na wychowanie dostrzega się tylko wychowawcę, wychowanek jest niżej. Jest to proces jednokierunkowy. Otwiera możliwości dla przedmiotowego traktowania ucznia i rozwiązań siłowych. Takie relacje obserwujemy w wychowaniu nadpobudliwych czy upośledzonych.
Skutki przemocy zależą od:
- rodzaju przemocy
- czasu trwania
- od wieku osoby dotkniętej
- osoby stosującej przemoc
SKUTKI PRZEMOCY:
Skutki fizycznie
Skutki psychiczne są odleglejsze, trwalsze, np. mechanizmy obronne:
- regresja - to sięganie po płacz, ucieczkę, krzyk;
- agresja - dziecko bije, kopie, wyzywa, pluje, słowna - jest rozładowaniem napięć;
- stupor - blokada czynności psychomotorycznych), w wyniku silnych napięć, stresu następuje zahamowanie np. mutyzm - blokada czynności mówienia;
- zaburzenia nerwicowe - najpierw neurotyczne potem nerwicowe np. zaburzenia snu, moczenie nocne itd.
Skutki dzielimy także na bezpośrednie i trwałe.
Istnieje syndrom bitego dziecka:
- zmienia się emocjonalność (emocje stają się labilne - zmienne, niestabilne emocjonalnie, wylewanie się emocji)
- agresja (objawia się wrogością do innych, nieufność, brak zaufania, brak spontaniczności, skrępowanie)
- niska samoocena (dzieci, które nie lubią siebie, nie akceptują siebie, izolują się często od rówieśników))
- izolacja
Trwałe skutki przemocy:
- uzależnienie od agresora (konsekwentny trening przemocy)
- paradoksalna reakcja na pomoc; dziecko jest wrogie do świata (uzależnienie się od rodzica)
- zaburzenia procesu socjalizacji
- odwrócenie roli.