Śledź nas na:



Rodzina jako system wychowawczy

Od lat 30 XX w. jest postrzegana jako system, u nas w tym stuleciu jest intensywnie badana.

Cechy systemu, wyróżniamy:

1. rodzina jest całością - nie można oceniać rodziny przez pryzmat jednej osoby, gdyż rodzina jest układem osób pozostających we wzajemnych stosunkach. Całość jest to układ wzajemnie powiązanych jednostek, ale który nie pozbawia ich indywidualności.

2. całość może być otwarta lub zamknięta

System zamknięty – jest to taki układ wzajemnych relacji, który wynika ze względnie stałych, sztywnych sposobów postępowania, reguł, zasad regulujących owe zachowana. To układ, który nie wychodzi poza ramy. Takie oddziaływanie systemu nie jest korzystne wychowawczo. Rodzą się negatywne sprzężenia zwrotne, negatywne nastawienia. System od środka pęka . Negatywne sprzężenia zwrotne zakłócają funkcjonowanie systemu rodzinnego.

System otwarty - jest przeciwstawny zamkniętemu; istnieją pewne normy i zasady, które wyznaczają kierunek zachowania, jednak są one zmienne. Reguły ulegają przekształceniu się. System rodzinny może być plastyczny np. postawy rodzicielskie.

3. rodzina jest systemem homeostatycznym

Rodzina dąży do utrzymania równowagi typu dynamicznego np. powstanie rytuałów rodzinnych, dzięki którym członkowie rodziny próbują tę równowagę dynamiczną utrzymać. Bywa tak, że w systemie rodzinnym coś się zmienia w sposób zaskakujący, pojawiają się zmiany, które zakłócają tę równowagę. Wówczas jeden z członków rodziny zaczyna produkować objawy. Objawem jest jakiekolwiek wyprodukowane przez system rodziny zachowanie. Jest ono intencjonalne, ale nie koniecznie świadome. Powinniśmy dążyć do odpowiedzi: po co dziecko produkuje objawy ?. Pomaganie dzieciom w systemowym procesie życia wiąże się z naprawą systemu rodzinnego. Trzeba pomagać, ale nie jednemu dziecku. Trzeba zmieniać cały system rodzinny. Pracować nad zmianami, analizować, naprawiać reguły (np. postawy rodzicielskie).

J. Bradshaw - odwołuje się do toksycznej pedagogiki, która opierała się na sztywnych regułach:

"Dorośli są władcami zależnego dziecka"
"Dorośli lepiej wiedza co dla dziecka jest dobre, a co złe"
"Rodzice zawsze mają rację"

Jeżeli będziemy opierać się na tych sztywnych regułach, to wówczas będziemy ranić dziecko, skarzemy je na negatywne odczucia. W tej sytuacji w zachowaniu dziecka pojawiają się zachowania kompulsywne. W sytuacji kiedy dziecko czuje się źle,doświadcza porażek, w sposób obronny uruchamia zachowanie kompulsywne.

Zachowanie kompulsywne - czujemy się źle, więc szukamy jakiegoś doświadczenia, które daje trochę przyjemności, zmienia nasz nastrój, poprawiają samopoczucie (np. alkohol, papierosy, słodycze).W miarę powtarzania zachowania kompulsywne coraz bardziej się utrwalają.

Dzieci małe najwcześniej idealizują rodziców, co wynika z prelogicznego myślenia rodziców. Matka jest pierwszoplanową niezależnie od tego, jak się zachowuje. Juz w okresie dzieciństwa w wyniku istnienia idealizacji rodziców dzieci zaczynają budować negatywny obraz samego siebie.

V. Satir - na bazie doświadczeń terapeutycznych, próbuje okręcić reguły właściwego funkcjonowania rodziny. Wyodrębnia 5 wolności: (dotyczą przepływu informacji, od osoby do osoby):

  1. wolność do spostrzegania tego co obecne, a nie tego co było, co będzie, co powinno być
  2. wolność myślenie (dziecko ma prawo myśleć to co myśli)
  3. wolność do czucia (ekspresji i samego odczuwania)
  4. wolność pragnienia i wyboru (tego co się chce, a nie tego co się powinno)
  5. wolność do działania

Objawy u dziecka w systemie usztywnionym:

  1. maskotka (w rodzinach gdzie są napięcia; dziecko próbuje się od tego odciąć, np. poprzez przytulanie)
  2. zachowania antyspołeczne, np. agresywne, walczące (dominacja negatywnych uczuć w rodzinie; brak miłości, złość)
  3. mały rodzic, mały dorosły (dowód zapracowanych rodziców; obowiązki wypełnia dziecko; początkowo mały rodzic daje rade, później załamuje sie, wagaruje, słabe wyniki w nauce itd.)
  4. zastępczy partner (brak intymności w rodzinie; dziecko szuka kogoś innego do bliskich kontaktów niż matka, ojciec)


Zobacz także